Wat is het ™-teken? 

Het ™-teken (uitgesproken als “trademark”) is een symbool dat je kunt gebruiken om aan te geven dat je een merknaam, logo of slogan als merk wilt gebruiken, ook als het merk nog niet officieel is geregistreerd.

In sommige landen, zoals de Verenigde Staten, heeft het ™-teken een juridische betekenis: je laat ermee zien dat je aanspraak maakt op merkrecht.

In Nederland en de rest van de Europese Unie ligt dat anders. Hier geeft het ™-teken geen officiële bescherming. Alleen een geregistreerd merk, bijvoorbeeld via het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE), biedt echt juridische zekerheid.

Toch gebruiken sommige ondernemers het ™-teken om aan te geven dat er een registratie is aangevraagd of dat ze het merk serieus nemen. Het gebruik is niet verplicht en ook niet wettelijk geregeld.

Praktische toepassing van het ™-teken

Hoewel het ™-teken in de Europese Unie geen juridische bescherming biedt, kiezen sommige ondernemers er toch voor om het te gebruiken, bijvoorbeeld tijdens een lopende merkregistratieprocedure.

Het ™-teken kan in die gevallen een duidelijke waarschuwing zijn naar anderen:

• Je laat zien dat je jouw merk actief in gebruik hebt;
• Je maakt duidelijk dat je het merk serieus neemt;
• Je voorkomt dat anderen onbedoeld of opzettelijk hetzelfde merk gaan gebruiken.

Zo heeft het ™-teken een afschrikkend effect. Het kan kwaadwillende partijen ontmoedigen én goedwillende partijen bewust maken van jouw merkaanvraag, ook al is die nog niet afgerond.

Wil je het ™-teken gebruiken? Dan kun je het bijvoorbeeld plaatsen:

• direct achter je merknaam of logo;
• op je website, productverpakking of marketingmateriaal.

Let op: het gebruik ervan verplicht je tot niets, maar geeft wel een signaal af dat je je merk actief wilt beschermen.

Wat is het verschil tussen ™ en ®?

Er zijn twee symbolen die je vaak bij merken ziet: het ™-teken en het ®-teken. Ze lijken op elkaar, maar betekenen iets heel anders en dat zorgt vaak voor verwarring.

™ (trademark)

• Gebruik je om aan te geven dat je een merk in gebruik hebt, maar dat het nog niet officieel geregistreerd
• Heeft in de Benelux en EU geen juridische waarde, maar kan een waarschuwend signaal zijn.
• Wordt vaak gebruikt tijdens of voorafgaand aan een registratieproces.

 ® (registered trademark)

• Gebruik je alleen wanneer je merk officieel is geregistreerd, bijvoorbeeld bij het BBIE.
• Geeft aan dat je juridisch beschermd bent en tegen inbreuk kunt optreden.
• Mag je niet gebruiken zonder een geldige merkregistratie, misbruik kan zelfs worden aangemerkt als misleiding.

Let op: Je bent niet verplicht om het ®-teken te gebruiken, maar het kan wél nuttig zijn om merkbescherming zichtbaar te maken of dit nu woordmerk of beeldmerk is.

Beide symbolen worden vaak op dezelfde manier toegepast, zoals op verpakkingen, websites of producten. Maar alleen het ®-teken is gekoppeld aan echte juridische bescherming.

Hoe werkt merkbescherming in de Verenigde Staten?

In de Verenigde Staten kun je net als in Europa je merk registreren, maar het proces en de betekenis van de symbolen wijken iets af.

Je dient je aanvraag in bij het USPTO (United States Patent and Trademark Office). Daar doorloop je de volgende stappen:

1. Onderzoek door de merkeninstantie
   De USPTO bekijkt of je merk uniek genoeg is en niet verwarring oplevert met bestaande merken.
2. Publicatie en bezwaarperiode
   Als het merk door de eerste toets komt, wordt het gepubliceerd. Anderen krijgen dan de kans om bezwaar te maken.
3. Registratie en bescherming
   Na een succesvolle bezwaarperiode wordt je merk officieel geregistreerd. Vanaf dat moment mag je het ®-teken gebruiken.

Tijdens de aanvraagfase kun je al het ™-teken gebruiken om aan te geven dat je merk ‘in behandeling’ is en dat je aanspraak maakt op bescherming.

Let op: in de VS ben je zelf verantwoordelijk voor actief gebruik van je merk en het bewaken ervan. Je moet op tijd verlengen én in de praktijk laten zien dat je het merk gebruikt, anders vervalt de registratie.

Declaratief vs. attributief systeem

Het Amerikaanse merkenrecht werkt volgens een declaratief systeem. Dat betekent dat je merkrechten kunt verkrijgen door het merk als eerste te gebruiken in de praktijk, bijvoorbeeld op je producten, je website of in reclame.

Maar let op: wil je je rechten ook echt kunnen afdwingen (bijvoorbeeld bij inbreuk), dan is registratie alsnog noodzakelijk. Alleen met een officiële inschrijving bij het USPTO kun je juridische stappen ondernemen of schadevergoeding eisen.

In de Benelux en de Europese Unie geldt een ander systeem: het attributieve systeem.
Hier krijg je pas merkrechten als je merk officieel is geregistreerd. Gebruik zonder registratie levert in principe géén bescherming op.

Systeem	Land(en)	Rechten ontstaan bij…
Declaratief	Verenigde Staten	Eerste gebruik in het handelsverkeer
Attributief	EU, Benelux	Officiële registratie

Intentie tot gebruik bij registratie in de VS

In de Verenigde Staten kun je een merk alleen registreren als je het ook daadwerkelijk gebruikt of als je aantoonbaar van plan bent het te gaan gebruiken. Dit heet het “intent to use”-principe.

Bij je aanvraag moet je een verklaring indienen waarin je aangeeft dat je het merk commercieel zult gebruiken. Daarna moet je ook echt bewijs aanleveren, zoals:

• productverpakkingen,
• reclame-uitingen,
• of een website waarop het merk duidelijk zichtbaar is.

Eisen aan gebruik

Je gebruik moet aan een aantal voorwaarden voldoen:

• Het merk moet duidelijk herkenbaar zijn als merk (niet puur beschrijvend).
• Het moet een onderscheidend vermogen
• Het moet op een consistente manier gebruikt worden.
• Het gebruik moet plaatsvinden in meerdere staten, niet slechts lokaal.

Deze eisen zijn onderdeel van wat men soms samenvattend een “use in commerce test” noemt.

Eenmaal geregistreerd, moet je binnen bepaalde termijnen laten zien dat je het merk nog steeds gebruikt:

• Tussen jaar 5 en 6 na registratie (verklaring van voortgezet gebruik),
• En elke 10 jaar moet je de registratie verlengen met bewijs van gebruik.

Zonder bewijs vervalt je registratie.

Praktisch gebruik van het ™-teken

Het ™-teken is niet wettelijk verplicht, maar kan wel voordelen hebben. Door het te gebruiken laat je aan anderen zien dat je het merk als jouw eigendom beschouwt, ook als het nog niet geregistreerd is. Je communiceert daarmee dus een claim op het merkrecht.

Dit werkt afschrikkend richting concurrenten en voorkomt verwarring over eigenaarschap.

Waar plaats je het ™-teken?

Het ™-teken zet je:

• direct achter je merknaam of logo,
• bij voorkeur rechtsboven in superscript (zoals: Merknaam™).

Gebruik je jouw merk meerdere keren in een tekst? Dan is het voldoende om het ™-teken alleen bij de eerste vermelding te plaatsen.