Modelrecht

Modelrecht is een belangrijk onderdeel van het intellectueel eigendom. Daarom bespreken we in dit artikel de gehele procedure van het aanvragen en de kosten van modelrecht aanvragen, maar lees je ook wat je kunt doen als sprake is van inbreuk op jouw modellenrecht.

Wat is modelrecht?

Tekeningen- en modellenrecht is een exclusief recht en staat in afdeling 3 van het Benelux verdrag inzake de Intellectuele eigendom. Het is de manier om een nieuwe tekening of een nieuw model met een eigen karakter te kunnen beschermen. Het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel daarvan kan als tekening of model worden beschouwd.

Hoe kun je een model registreren?

Het uiterlijk van een voortbrengsel wordt afgeleid uit de kenmerken van met name de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het voortbrengsel zelf of de versiering ervan.

Het exclusieve recht houdt in dat de houder ervan het model mag gebruiken om het te vervaardigen, aanbieden, in de handel brengen, verkopen, leveren, verhuren, invoeren, uitvoeren, tentoonstellen, gebruiken of in voorraad hebben en om derden te verbieden dit zonder toestemming te doen.

Een model registreren doe je door dit te deponeren in de de Benelux, Europese Unie of wereldwijd.

Hoe kan je modelrecht aanvragen?

Modelrechten aanvragen is lastiger dan je denkt, daarom kiezen de meesten ervoor om een modellengemachtigde in te schakelen voor advies en begeleiding tijdens de procedure. Het BOIP kan en mag namelijk niet adviseren omdat zij onafhankelijk zijn.

Zo is de kans groot dat modellen wordt geweigerd als het niet aan drie onderstaande eisen voldoet. Ook worden veel modellen geweigerd waarbij het model de vorm heeft die het nodig heeft voor haar functie. In dergelijke gevallen van weigering heb je geen bescherming en ben je de kosten die je gemaakt hebt kwijt. Daarnaast is het belangrijk dat je modelrecht moet aanvragen voor al jouw modellen. Dit kan er 1 zijn, maar mogen er ook maximaal 50 tegelijkertijd zijn.

Om weigering te voorkomen wordt eigenlijk altijd een modellengemachtigde ingeschakeld. Deze doet de daadwerkelijke aanvragen via het zogenoemde depot. We kunnen jouw model of tekening in de Benelux, Europa en wereldwijd deponeren.

Wat zijn de kosten van modelrecht aanvragen?

Wat de kosten voor het aanvragen van modelrecht zijn, is afhankelijk van voor welke landen of welk gebied de aanvraag wordt gedaan en waar het wordt gedeponeerd. Hierbij onderscheiden we de Benelux en Europa.

Wat zijn de kosten in de Benelux?

De kosten voor het beschermen van modellen in de Benelux zijn € 550,-. Dit is een fixed fee en dus inclusief de kosten van een model- of merkengemachtigde.

Wat zijn de kosten in Europa?

De kosten voor het beschermen van een model in de Europese Unie zijn € 750,-. Dit is eveneens eeen vaste prijs en dus inclusief de kosten van een modelgemachtigde.

Wat is de duur van modellenrecht?

Voor welke duur jouw recht geldig is, is afhankelijk van voor welke landen of welk gebied de aanvraag is gedaan en waar het is gedeponeerd. Hierbij onderscheiden we de Benelux, Europa en internationaal modelrecht.

Wat is de duur in de Benelux?

De maximale duur van modelrecht voor de Benelux is 25 jaar. Dit komt omdat het recht na eerste registratie 5 jaar duurt. Deze periode van vijf jaar kan je echter elke keer voor de duur van 5 jaren verlengen totdat de periode van 25 jaar na eerste registratie is verstreken.

Wat is de duur in Europa?

Ook voor een model dat is ingeschreven bij het EUIPO gaat deze duur met bijbehorende verlenging op. Gaat het om een niet-geregistreerd Gemeenschapsmodel, dan is de duur van de bescherming maar drie jaar vanaf het moment dat het model aan het publiek is getoond in de EU. Het I-depot biedt hierbij een oplossing.

Wat is de duur wereldwijd?

Internationaal gezien valt modelrecht bescherming onder de nationale wet. Wereldwijd is de duur dus ook niet te bepalen omdat dit per land dat je hebt aangewezen kan verschillen.

Wat zijn de vereisten aan modellen?

Om een tekening of model bescherming te kunnen bieden kennen we drie vereisten. De drie vereisten uit het BVIE zijn:

1. nieuwheid
2. eigen karakter
3. uiterlijk

Wat is het verschil tussen modellenrecht en auteursrecht?

Het wezenlijke verschil tussen modelrecht en auteursrecht is het feit dat auteursrecht ontstaat door creatie en dat modellenrecht pas bestaat na registratie. Je kunt dus exact aantonen wanneer het recht is ontstaan en vanaf welk moment je het dus hebt laten beschermen.

Hoe gaat de procedure in zijn werk?

De procedure in Nederland geldt voor de hele Benelux. Je kunt dus niet alleen voor Nederland een modelrecht deponeren. Als je een modeldepot in de Benelux wilt aanvragen, dan kan dat voor één model of meerdere modellen, maar het maximale aantal is vijftig. Verderop in dit artikel bespreken we de procedure bij inbreuk op modellenrecht, maar eerst gaan we in op hoe je het kunt aanvragen.

Hoe werkt bescherming van modelrecht?

Bescherming van een model of tekening werkt via het uiterlijk van het voortbrengsel. Het uiterlijk is bijvoorbeeld af te leiden uit de kleur, de vorm en materiaalgebruik van het voortbrengsel. Als je jouw model hebt laten registreren kun je optreden tegen inbreuk door derden. Je hebt drie mogelijkheden voor het beschermen van jouw model, te weten:

• Benelux model
• Gemeenschapsmodel
• Internationaal model

 Hoe werkt niet geregistreerd modelrecht?

Ondanks dat registreren de beste bescherming biedt, bestaat er ook een niet-geregistreerd modelrecht. Dit noemen we niet-geregistreerd Gemeenschapsmodel en houdt in dat het ontstaat door een model of tekening voor het publiek beschikbaar te stellen. De duur van een niet-geregistreerd recht is 3 jaar vanaf het moment dat het voor het eerst aan het publiek tentoongesteld is.

Waar kan je je rechten opzoeken?

Om te voorkomen dat je kosten maakt die je niet terugkrijgt omdat jouw model wordt geweigerd, is het verstandig om oudere modellen op te zoeken. Het opzoeken doe je in het Benelux modellenregister. Overigens betekent het niet dat jouw model beschikbaar is als je het niet kunt vinden in het Benelux modellenregister. Je moet ook onderzoek doen middels vakbladen, tijdschriften en internet.

Wat is identieke inlichting?

Als je het zoeken van modellenrechten niet zelf wilt doen, kun je gebruik maken van identieke inlichting. Bij identieke inlichting kan het BBIE tegen betaling voor jou opzoeken of een bepaald model al is ingeschreven en gepubliceerd.

Waar moet je modellenrecht deponeren?

Als je jouw eigen onderzoek hebt gedaan en je wilt jouw model aanvragen, dan moet je jouw model deponeren bij het BBIE. Dit staat voor Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Je kunt jouw model dus deponeren voor de Benelux, Europa (althans: de Europese Unie) en wereldwijd.

Hoe kan je het in de Benelux registreren?

Een modelrecht registreren in de Benelux werd tot 2006 geregeld via de Benelux Wet voor Tekeningen of Modellen uit 1966, maar is inmiddels vervangen voor het Benelux Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom.

Deze wet bepaalt dat je direct na het depot aanspraak kunt maken op het modellenrecht, echter heb je pas meer zekerheid na een gerechtelijke uitspraak. Dit bleek bijvoorbeeld wel bij het het modelrecht op de Lamzac.

Hoe kan je het in Europa registreren?

Het registreren van jouw model via het Gemeenschapsmodel geeft je bescherming binnen de EU. We kennen twee soorten Gemeenschapsmodellen, dit zijn:

1. geregistreerde Gemeenschapsmodellen
2. niet-geregistreerde Gemeenschapsmodellen

Geregistreerde Gemeenschapsmodellen

Als je voor een ingeschreven Gemeenschapsmodel gaat, dan moet je jouw model deponeren bij het Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie, afgekort ook wel EUIPO genoemd.

Niet-geregistreerde Gemeenschapsmodellen

Niet elk model wordt gedeponeerd voordat het getoond wordt aan het publiek, toch is het redelijk dat een nieuw model dat aan het publiek wordt getoond ook wordt beschermd. Deze bescherming wordt geregeld door het niet-geregistreerde Gemeenschapsmodel.

Hoe kan je het wereldwijd aanvragen?

Om wereldwijd een model te beschermen moet het worden ingeschreven via de World Intellectual Property Organization. Hierdoor kan je bescherming krijgen in 43 landen die zijn aangesloten bij de Overeenkomst van ‘s Gravenhage. In tegenstelling tot de regels van een internationaal merk hoef je een model niet in de Benelux te deponeren voordat je het internationaal kunt aanvragen.

Wanneer is het nietig?

Het komt vaak voor dat modelrecht nietig wordt verklaard. Dit komt omdat veel instanties die modellenrechten vastleggen geen goed onderzoek doen naar de vereisten aan het model. De nieuwheid en het eigen karakter dus. Als men het nietig wil verklaren of je wilt zelf een procedure starten om het recht van een ander nietig te verklaren is een advocaat nodig. De zaak komt namelijk voor de rechter die een beslissing zal nemen of het nietig is.

Wanneer is sprake van inbreuk op modelrecht?

Inbreuk op modelrecht begint bij het artikel over de beschermingsomvang uit artikel 3.16 BVIE. Dit verdrag zegt letterlijk:

“Onverminderd de toepassing van het gemene recht betreffende de aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad, kan de houder van een tekening of model zich op grond van zijn uitsluitend recht verzetten tegen het gebruik van een voortbrengsel waarin de tekening of het model is verwerkt of waarop de tekening of het model is toegepast en dat hetzelfde uiterlijk vertoont als de gedeponeerde tekening of het gedeponeerde model, dan wel dat bij de geïnformeerde gebruiker geen andere algemene indruk wekt, rekening houdend met de mate van vrijheid van de ontwerper bij de ontwikkeling van de tekening of het model.”

Wat kun je doen bij modelrecht inbreuk?

Op grond van dit verdrag is dus sprake van inbreuk als een tekening of model hetzelfde uiterlijk vertoont als de gedeponeerde tekening of wanneer het model dat inbreuk lijkt te maken geen andere indruk wekt dan het gedeponeerde model. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met de vrijheid van de ontwerper.

Dit klinkt nogal vaag en lijkt hiermee lijk je als modelrechthouder te worden overgeleverd aan de rechter. En dat is op zich ook zo, want als sprake van inbreuk op een model is, zal de rechter aan de hand van bovenstaande criteria toetsen of dat ook daadwerkelijk het geval is.

Hoe kan je modelrecht overdragen?

Modelrecht overdragen is geregeld in artikel 3.25 BVIE. Voor het overdragen van modelrecht is een akte noodzakelijk. Dit hoeft geen notariële akte te zijn en mag een onderhandse of authentieke akte zijn. De overdracht is nietig als de dit plaatsvindt onder levenden zonder dat het schriftelijk is vastgelegd of als het wordt overgedragen die niet op het gehele grondgebied van de Benelux betrekking hebben. Net als dat je een modelrecht niet alleen voor Nederland kunt aanvragen, kun je het ook niet alleen voor Nederland, België of Luxemburg overdragen.

Voorbeeld

Goed voorbeeld van een recente zaak rondom modellenrecht is de procedure met betrekking tot de Lamzac. Lamzac en Kaiser stonden in 2016 tegenover elkaar voor de rechter omdat Kaiser in de ogen van Lamzac haar zitzak had nagemaakt. En de rechter was het hiermee eens. Daarom mogen Kaiser en andere op Lamzac lijkende opblaasbare zitzakken zoals Laybeany en Laybag niet meer worden verkocht in de Europese Unie.

Toch houdt je namaak als bedrijf dus lastig tegen. Als je kijkt naar China dan zie je dat de zakken ook worden nagemaakt. De kwaliteit is dan misschien bedenkelijk, maar Lamzac heeft aangegeven te blijven strijden tegen inbreuk door namaak en heeft via de rechter verkoop van meerdere merken kunnen verbieden.

Advocaat modelrecht

Een advocaat modelrecht van intellectueeleigendom.nl kan je altijd adviseren als je een modelrecht wilt aanvragen in de Benelux, Europa of wereldwijd. Zo zijn we altijd helder over de kosten van het modelrecht deponeren, maar kun je ook bij ons terecht als iemand inbreuk maakt op jouw modelrecht.